วันเสาร์ที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2555

ปัญหาเส้นเลือดเทียมสำหรับฟอกไตตัน

การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม สำหรับผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง

ปัญหาที่พบบ่อย ก็คือ การตันของเส้นเลือดที่ใช้สำหรับฟอก โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยโรคเบาหวานเรื้อรัง นานจนทำให้เกิดโรคไตวายเรื้อรังจนต้องใช้การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม เพื่อรักษาชีวิต และให้สามารถดำเนินชีวิตได้ในปัจจุบัน

--> แต่การฟอกเลือดนั้น จำเป็นต้องมีการทำเส้นเลือดสำหรับฟอกเลือดเตรียมไว้ ซึ่งผู้ป่วยโรคเบาหวานมักมีปัญหาเส้นเลือดจริงนั้น มีภาวะหลอดเลือดแข็ง และเล็กผิดปกติว่าผู้ป่วยอื่น ๆ ส่งผลให้ต้องมีการทำการใส่เส้นเลือดเทียมสำหรับฟอกไต แต่อายุของเส้นเลือดเทียมสำหรับฟอกไตนั้น มีอายุการใช้งานเพียง 1 - 2 ปีเท่านั้น และมักมีปัญหาอาการแทรกซ้อนคือ เส้นอุดตัน หรือเส้นตัน ได้ง่าย เสียงที่เคยดัง ฟู่ ๆ แสดงการไหลเวียนของน้ำเลือดเข้าสู่หลอดเลือดเทียมนั้นเงียบไป... ส่งผลให้เกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดเทียม ทำให้ไม่สามารถฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมได้

--> ภาวะการอุดตันของลิ่มเลือดในหลอดเลือดเทียมสำหรับใช้ฟอกไตนั้น สาเหตุสำคัญที่แพทย์ให้ความใส่ใจมี 2 สาเหตุ หลัก ๆ คือ

1. ภาวะความดันโลหิตต่ำ ส่งผลให้เลือดไหลเข้าสู่หลอดเลือดเทียมน้อย และช้า อาจทำให้เกิดลิ่มเลือดขึ้น และอุดตันในที่สุด
2. การนอนทับแขนขาที่ทำหลอดเลือดเทียม หรือการงอแขน พับแขน ทับแขน หรือการกระทำที่ไปขัดขวางการไหลเวียนของเลือดเข้าสู่หลอดเลือดเทียม ทำให้เลือดจับตัวเป็นลิ่มเลือดในหลอดเลือดเทียมและอุดตันได้ เช่นกัน

ซึ่งผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง ที่ต้องทำการผ่าตัดใส่หลอดเลือดเทียมนั้น ต้องคอยระมัดระวังแขนบริเวณนั้น ๆ และออกกำลังกายเบา ๆ เพื่อกระตุ้นให้เลือดไหลเวียนดี โดยอาจทำการบีบลูกบอล กำลูกบอลยางทุกวัน อย่างน้อย 1000 ครั้ง เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดบริเวณหลอดเลือดเทียม และต้องคอยสังเกต และฟังเสียง ฟู่ ๆ บริเวณหลอดเลือดเทียมทุกวัน เพื่อให้แน่ใจว่ามีเลือดไหลผ่านหลอดเลือดเทียม

ซึ่งหากมีอาการผิดปกติใด ๆ หรือเสียงเงียบไป ให้ติดต่อหมอประจำตัว หรือไปพบแพทย์ด่วน เพื่อแก้ไขภายในเวลา 24 ชั่วโมง

แต่ในบางกรณีสำหรับผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง ที่ใส่หลอดเลือดเทียมอาจมีการอุดตันของหลอดเลือดเทียมบ่อย ๆ เนื่องจากมีภาวะร่างกายที่ผลิตเกร็ดเลือด หรือมีภาวะเกิดลิ่มเลือดง่าย ทำให้มีโอกาสของหลอดเลือดเทียมตันได้ง่าย แพทย์จึงต้องมีการตรวจร่างกายของผู้ป่วยแต่ละคน และหาสาเหตุของการอุดตันของหลอดเลือดเทียมให้อย่างละเอียด หากมีภาวะของร่างกายผลิตลิ่มเลือดได้ดี ก็ต้องให้ยาสลายลิ่มเลือดทานเพื่อป้องกันการเกิดภาวะหลอดเลือดเทียมตัน เพื่อลดภาวะค่าใช้จ่ายของผู้ป่วย และภาวะสภาพจิตใจ ความกังวลต่าง ๆ ให้สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข

บทความนี้เขียนขึ้นจากประสบการณ์จริง หากผู้ป่วยโรคไตอ่านพบ หรือผู้ดูแลผู้ป่วยขอแนะนำให้ มีการพูดคุยปรึกษากับแพทย์ผู้รักษา อย่างละเอียด ก่อนทำการผ่าตัดทำหลอดเลือดเทียม เพราะปัญหาการอุดตันของหลอดเลือดเทียมมีสูงมาก และค่าใช้จ่ายก็แพงมาก ดังนั้น การพูดคุยเพื่อเตรียมพร้อม และรับรู้ปัญหาที่จะเกิดตามมาจะช่วยให้ทั้งผู้ป่วยและญาติได้ใส่ใจดูแล พร้อมรับสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ดีขึ้น

และหากใครมีประสบการณ์ และแนวทางแก้ไข แนะนำให้มาแลกเปลี่ยนประสบการณ์เพื่อเป็นวิทยาทานกันต่อไปนะค่ะ

--> ข้อแนะนำเล็กน้อย
1. ให้ทานสมุนไพรรสเผ็ดรส ช่วยในการกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิตเป็นประจำ (ช่วยได้นิดหน่อย)
เช่น ขิง พริกไทย พริก เป็นต้น
2. ให้ผู้ป่วยออกกำลังกายเบา ๆ วันละ 10 -30 นาที หรือพอเหนื่อย ให้หัวใจเต้นมากกว่าปกติ 1 เท่า เช่น  ปกติหัวใจเต้น 70 ครั้งต่อนาที ให้ออกกำลังกายให้หัวใจเต้น 140 ครั้งต่อนาที แล้วพัก
3. งดผัก ผลไม้ สีเขียวเข้ม เพราะมีไฟบริโนเจนสูง ทำให้เลือดแข็งตัว หรือเกิดเกร็ดเลือดได้ง่าย ทำให้อุดตัน
4. งดอาหารที่มีไขมันสัตว์ อาหารทอด อาหารผัด หรือเนื้อสัตว์ติดมัน เพราะไขมันจะทำให้เกิดภาวะอุดตัน หรือแคลเซียมเกาะหลอดเลือดทำใหหลอดเลือดแข็งตัว หลอดเลือดตีบได้